Ayuntamiento Estella-Lizarra Udala

Gaur goizean, Zunbeltz ARSUE suhiltzaile estentsiboa proiektu pilotuaren lehen proba aurkeztu da, erakunde sustatzaileetako ordezkariak, Andia Mankomunitatea eta Zunbeltz Landa Garapenerako Elkartea, erakunde laguntzaileak, Nafarroako Kutxa Fundazioa eta La Caixa Fundazioa eta Lizarrako Udala bertan zirela.

Zunbeltz ARSUE proiektuak Nafarroako Kutxa eta La Caixa fundazioen babesa du, InnovaLocal 2022, orain InnovaRural, deialdiaren bidez, Nafarroako 8.000 biztanletik beherako landa-eremuak indartu eta dinamizatzeko.

Ekimen pilotu gisa, Zunbeltz ARSUEk zerbitzu berri bat eskaini nahi die baso-kudeaketa berritzailea egiteko tresna hori behar duten erakunde publiko eta pribatuei. Zunbeltz Nekazaritzako Test Gunearen esparruan sortu zen, Andia Mankomunitateak bultzatuta, bere lurraldean biztanleria finkatzeko jarduera-planaren ekintzetako bat gisa. 2022an hasi zen proba pilotu horrekin, harremanetan jarri ziren landa-ingurunea (bertatik abiatu zen ekimena) eta hiri-ingurunea.

Izaskun Azcona “la Caixa” Fundazioaren Nafarroako arduradunak eta Nafarroako Kutxa Fundazioaren ordezkariak adierazi duenez, “proiektu honek fundazioen babesa du, eskala-aukerak dituen proiektu pilotu bat delako, jakintza tradizionalak metodologia garaikideagoekin konbinatzen dituena eta nekazaritzako belaunaldi berriei aukerak emango dizkiela uste duguna”.

Zunbeltz Elkartearen aldetik, Edorta Lezaun presidenteak azaldu duenez, abeltzaintza-jarduera tradizionala bertan behera uzteagatik mendiek sute-arrisku handia duten eremuetan artzaintza-zerbitzua eskaintzean datza ekimena. Horretarako, teknologikoki berritzailea den sistema bat erabiltzen da, hesi birtuala, ganadua larratzeko eremuak sektoreka banatzeko aukera ematen duena. Horrela, abeltzaintzako jarduera tradizionalei eustea eta berrikuntza teknologikoa bateragarri egiten dira, zaintzan eta prebentzioan oinarritutako baso-kudeaketa sustatuz eta klima-aldaketarako beste abeltzaintza-eredu batzuk sustatuz.

Marta Urtasun Nekazaritzako Test Gunearen dinamizatzaileak adierazi duenez, Lizarrako herritarren laguntza izatea espero da, bereziki txakurren kasuan. Izan ere, esperientzia pilotuak irauten duen bi hilabeteetan, Santa Barbara inguruan lotuta eraman beharko dira.

Oihan Morenok, ganaduaren arduradunak, azienda hesi birtualen erabileran trebatzeko prozesua azaldu du.

Azkenik, Lizarrako Udaleko Ingurumeneko eta Garapen Iraunkorreko zinegotzi Rafael Villanuevak adierazi du esperientzia pilotu honetan parte hartzea klima-aldaketa egokitzeko eta arintzeko udalerriaren estrategiaren barruan dagoela. Baso Suteetarako Udal Jarduera Plana lantzeaz gain, proiektu hau prebentzio-ekintza bat da hiri-inguruko baso-masetan sutea izateko arriskuari aurre egiteko, tenperaturen eta bero-boladen intentsitatearen igoeraren ondorioz.

Azienda Santa Barbaran egongo da apirilean eta maiatzean proba pilotua egiteko.

Despopulazioa eta sute-arriskua

Nafarroak 2022an bizi izan zituen baso-sute larriek agerian utzi zituzten despopulazioaren albo-ondorioak, klima-aldaketarekin batera. Abeltzaintza-jarduera tradizionalak desagertzeak mendiak uztea dakar, eta horrek sute-arriskua dakar. Horrek arriskuan jartzen du biztanleria, eta ondorio larriak eragin ditzake ingurumenean eta ekonomian, oro har, gizartean. Abeltzaintza estentsiboak funtsezko zeregina izan dezake suteen aurkako lurralde erresilienteak sortzeko prebentzioan.

Abeltzaintza estentsiboak, gainera, klima-aldaketaren ondorioak arintzen ditu, larreak babesten laguntzen duelako, karbono-hustubide garrantzitsuak baitira, eta onura sozioingurumenekoak ematen dituelako, hala nola biodibertsitatea kontserbatzea eta kalitatezko elikagaiak ekoiztea. Horregatik da bereziki garrantzitsua belaunaldien arteko erreleboa, Zunbeltz Nekazaritzako Test Gunearen eragile nagusia baita, eta sektorean ekin nahi duten pertsonei nekazaritza-proiektuak probatzeko aukerak ematen dizkie.

Zunbeltz Nekazaritzako Test Gunea

Zunbeltz ARSUE proiektu pilotua Zunbeltz Nekazaritzako Test Gunearen esparruan sortu zen, Andia Mankomunitateak bultzatuta belaunaldien arteko erreleboa bultzatzeko, bere lurraldean biztanleria finkatzeko jarduera-planaren ekintzetako bat den aldetik.

Nekazaritzako Test Guneak aukera ematen die abeltzaintza ekologikoaren sektoreko ekintzaileei beren proiektuak ingurune seguru batean probatzeko instalatu aurretik, eta laguntza eskaintzen die hainbat eremutan:

• Lurrak eta azpiegiturak (euskarri fisikoa). Une honetan, Zunbeltz eta La Planilla lursailak ditu, Urbasa eta Andia mendilerroen inguruan, Zunbeltzeko presa txiki bat eta hegaztientzako bi korta mugikor.
• Abeltzain adituen prestakuntza praktikoa eta aholkularitza (euskarri integrala)
• Zunbeltz Landa Garapenerako Elkartearen legezko laguntza, laguntza pertsonala eta finantzarioa proba-prozesuan (legezko euskarria)

Hiru pertsonak proba-prozesuak hasi dituzte Espazioan haragitarako behien eta oilaskoen proiektuekin, eta batek ahuntz-gaztak egiteko testak egin ditu.

Zunbeltz Nekazaritza Guneak Nafarroako Gobernuaren, Nina Carasso Fundazioaren eta Trantsizio Ekologikorako Ministerioaren (MITECO) babesa du, eta Nekazaritza eta Basogintzako Nazioarteko Gunearen, NUPen eta CPAENen lankidetza. Nafarroako 2014-2020 LGPren 16.2 neurriaren bidez hasi zen proiektu pilotu gisa, Foru Gobernuaren laguntzarekin eta “Europak FEADERen landa-eremuetan inbertitzen du.

“2022ko landa-inguruneko udalek garatutako edo sustatutako jardunbide egoki” gisa hautatu dute, Estatu mailan, Landa Sare Nazionalak.